Pod choinkę – Wiedeń w książkach

Popkultura
Ewald Arenz, Zapach czekolady (2017), tłum. Agnieszka Gadzała. Leciutki kicz, który jednak wchodzi miękko. Eksporucznik c.k. armii (obdarzony nadzwyczajnym węchem) przyjmuje posadę w manufakturze czekolady. A tu piękna mężatka Elena. I romans. I śmierć ukochanej. Zrozpaczony bohater tworzy praliny, którymi ją upamiętnia.
Elizabeth Hickey, Malowany pocałunek (1996), tłum. Ewa Gorządek. „Emilie…” – szepcze na łożu śmierci Gustav Klimt. Tematem tej powieści biograficznej są dzieje jego związku z Emilie Floege (lat piętnaście), którą wprowadził nie tylko w bohemę, ale i unieśmiertelnił w Pocałunku.
Frank Tallis, Zapiski Liebermanna (seria 6 tomów, 2005–2011), tłum. Beata Hrycak-Domke. Angielski psycholog kliniczny jest autorem serii kryminalnej, której akcja rozgrywa się w pierwszych latach XX wieku i powiązana jest z początkami psychoanalizy. BBC zaadaptowała ją jako serial Wiedeńska krew (2019).
Katarzyna Targosz, Wiosna po wiedeńsku (2014). Znacie? To poczytajcie. Tym razem: Ona uwielbia ryzyko, on działania skrupulatnie planuje. Artystka Katarina i policjant Leo. Bywa zabawnie, a autorka, krakowianka, pokazuje swój talent narracyjny.

Literatura plus
Bogusław Chrabota, Influenza magna (2021). Schiele, Klimt, Freud, Trakl. Osadzona w realiach I wojny i epidemii hiszpanki opowieść o bohemie. Kanwą, na której autor osnuł tę fascynującą powieść, są biograficzne wątki wybitnych artystów.
Heimito von Doderer, Schody Strudlhofu albo Melzer i głębia lat (tom I i II) (1980), tłum. Sławomir Blaut. Powieść zaliczająca się do klasyki wiedeńskiej – próba gry między tradycyjną literaturą a metaliteraturą świadomą swej sztuczności.
Mathias Énard, Busola (2017), tłum. Magdalena Kamińska-Maurugeon. Francuski prozaik pisze powieść o orientalnej miłości i spotkaniu kultur we współczesnym Wiedniu. Rzecz trudna, ale warta smakowania. Nagroda Goncourtów 2015.
Joseph Roth, Marsz Radetzky’ego (2015), tłum. Wanda Kragen. Najsławniejszy, wielokrotnie filmowany, melancholijny obraz c.k. monarchii – świata skazanego na zagładę.

Zmierzch non fiction
Brigitte Hamann, Wiedeń Hitlera (1996), tłum. Jolanta Dworczak. Wiedeń przed I wojną – burmistrz Lueger, nędza w przytuliskach i Georg Schönerer, najgłośniejszy nad Dunajem antysemita. A na pierwszym planie młody i zakompleksiony z rodziny Schicklgruberów.
Ewa Kuryluk, Wiedeńska Apokalipsa. Eseje o kulturze austriackiej XX wieku (1999). Jak przeczucia nadciągającej katastrofy Wielkiej Wojny opisuje kultura? Prześledźmy to w esejach o sztuce przełomu XIX i XX wieku.
Allison Pataki, Sisi. Cesarzowa mimo woli (2015), tłum. Alina Patkowska. 18-letni Franciszek Józef zasiadając na tronie, jest zaręczony z księżniczką Heleną. Ale wtedy spotyka jej siostrę Sissi i… zakochuje się w niej od pierwszego wejrzenia.
Piotr Szarota, Wiedeń 1913 (2013). Rok ścierania się starych i nowych idei. Malarze – Schiele i Kokoschka. Kompozytorzy – Schönberg i Szymanowski. Pisarze – Kafka i Musil. Uczeni – Freud i Wittgenstein. Dyktatorzy – Hitler i Stalin. Esej rekonstruujący świat, który odszedł, a jednocześnie stał się punktem startowym.

Współczesność
Hubert Klimko-Dobrzaniecki, Niech żyje śmierć! (2013). Autor (Ślązak, Islandczyk i wiedeńczyk) umieszcza w Wiedniu trzy historie, które łączy śmierć. To eksperyment z narracją i tragikomiczny portret austriackiego społeczeństwa. Czy tylko austriackiego?
Radek Knapp, Lekcje pana Kuki (2013). Pełna humoru powieść Polaka mieszkającego w Wiedniu. Dwudziestoparolatek za radą Kuki, turysty zarobkowego, jedzie do Austrii. Już w autobusie z Polakami trudniącymi się detalicznym przemytem jest inaczej, niż się spodziewał.
Marta Guzowska, Wiedeń. Miasto najlepsze do życia (2022). Autorka, choć mieszka tam od lat, to nadal nie może powiedzieć, że zna to miasto jak własną kieszeń. Ale wystarczająco długo, by się w nim zakochać.
Gerhard Roth, Podróż do wnętrza Wiednia (2006), tłum. Małgorzata Łukasiewicz. Podróż przez miejsca, o których miasto na co dzień woli nie pamiętać: podziemia z katakumbami i ściekami, przytułki dla bezdomnych, zakłady psychiatryczne. A nawet miejsca reprezentacyjne, jeśli baczniej się im przyjrzeć, kryją wstydliwe tajemnice.

Anna Petelenz, Wiedeń naszkicowany (2021), wyd. Austeria, praca zbiorowa, ilustracje: Beata Malinowska-Petelenz. Opowieść o mieście współczesnym, pisana przez artystów, muzyków, performerów, przez mieszkańców i imigrantów. Zupełnie niezwykła książka do pisania.

*
Może którąś z tych książek podrzuciliście bliskim w prezencie?